Pojęcie Przychodów i Ich Rodzaje
Przychody są pieniężnym wyrazem sprzedaży jego produktów i usług. Można powiedzieć, że kształtują one stronę dochodową jego działalności. Przychody powinny pokryć koszty działalności firmy oraz pozwolić na uzyskanie nadwyżki finansowej, która jest m.in źródłem wynagrodzenia właścicieli i dawców kapitału obcego finansującego jego majątek.
Zadaniem analizy przychodów jest ustalenie struktury źródeł tych przychodów, dynamiki, która pozwoli wskazać na rozwój, stagnację czy też regres w działalności przedsiębiorstwa.
Składniki przychodów to:

1. Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług,
2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów,
3. Pozostałe przychody operacyjne,
4. Przychody finansowe,
5. Przychody z operacji nadzwyczajnych- zyski nadzwyczajne.

Punkt 1 i 2 to przychody ze sprzedaży lub przychody operacyjne. Punkty 1-4 to przychody z całokształtu działalności gospodarczej. Analiza wstępna powinna umożliwiać poznanie ogólnej struktury przychodów, podstawowych tendencji oraz ustalenie kierunków analizy szczegółowej. Analiza szczegółowa przez zastosowanie metod analizy przyczynowo skutkowej powinna umożliwić ustalenie źródeł i przyczyn wzrostu lub spadku przychodów, wskazać na rezerwy wzrostu i możliwości ich wykorzystania. Ogólna analiza przychodów powinna odpowiadać na pytania:

– jaka jest wielkość przychodów z podziałem na poszczególne składniki – źródła
– jakie są wiodące źródła przychodów, czyli ich struktura
– jakie są podstawowe czynniki kształtowania się przychodów, czyli badanie dynamiki
– jakie powinny być kierunki analizy szczegółowej ze względu na konkretną sytuację badanej firmy.

Szczegółowa analiza przychodów.
Przychody ze sprzedaży ujmowane w rachunku zysków i strat są wyrażane w cenach bieżących. We wstępnej ocenie należałoby skonfrontować je z realną dynamiką cen
a)Przychody ze sprzedaży produktów i towarów – jest to iloczyn ilości sprzedanych produktów (q) i cen jednostkowych (p): P= Eq x p Chcąc ustalić wpływ poszczególnych czynników na sumy wielkości przychodów ze sprzedaży można zastosować jedną z metod analizy przyczynowo-skutkowej, jaką jest metoda podstawień łańcuchowych. Pierwszy krok to ustalenie odchylenia bezwzględnego między porównywalnymi wielkościami: ?P=P1-P0 lub ?P=Eq1p1-Eq0p0 gdzie ?P- zmiany wielkości przychodów, P0,P1- wielkość przychodów odpowiednio w okresie bazowym i badanym. Na zmiany wielkości przychodów ze sprzedaży działają dwa czynniki, ustalenie wpływu których może być następujące:

1. wpływ ilości sprzedanych produktów ?P=Eq1 x p0-Eq0 x p0
2. wpływ ceny jednostkowej produktów

?Pp= Eq1p1-Eq1 x p0

Szczegółowa analiza przychodów ze sprzedaży może być rozwinięta przez wyodrębnienie:

– kierunków sprzedaży: kraj, export
– szczebli sprzedaży: producent, hurtownik, detalista
– charakteru rynków: lokalny, regionalny, krajowy

Wyodrębnienie sprzedaży eksportowej w analizie przychodów ma swoje uzasadnienie w tych przedsiębiorstwach, które mają znaczny udział eksportu w przychodach. Analiza przychodów ze sprzedaży eksportowej Pe uwzględniać powinna nast. czynniki: ilość sprzedanych produktów (q), ceny dewizowe w jakiej były sprzedane produkty (pd), oraz kurs złotego do waluty zagranicznej (w). Pe= Eq x pd x w Analiza przychodów z wydzieleniem podstawowych szczebli sprzedaży ma swoje uzasadnienie w tym, że każdy z tych szczebli stosuje inne ceny zbytu, hurtowe bądź detaliczne. Analiza struktury przychodów wg charakteru rynków może mieć większe znaczenie dla oceny działalności marketingowej niż kształtowania strumieni przychodów finansowych.

Pozostałe przychody operacyjne i finansowe.
Składnikami przychodów są także pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe oraz zyski nadzwyczajne. Do typowych pozostałych przychodów można zwłaszcza zaliczyć przychody z tytułu:
– sprzedaży składników rzeczowego majątku trwałego
– otrzymanych dotacji
– nadwyżek inwentaryzacyjnych składników majątku.
Do typowych przychodów finansowych można z kolei zaliczyć następujące składniki:
– odsetki uzyskane od środków finansowych zdeponowanych w bankach
– otrzymane dywidendy z tytułu udziałów i akcji w innych podmiotach
– przychody ze sprzedaży udziałów, akcji i obligacji
– odsetki otrzymane od udzielonych pożyczek innym podmiotom
– dodatnie różnice kursowe uzyskane w wyniku operacji gospodarczych realizowanych w obcych walutach
– przychody z dzierżawy majątku trwałego oraz raty leasingowe z tytułu leasingu operacyjnego
– odsetki od nieterminowego regulowania wierzytelności przedsiębiorstwa przez kontrahentów- odbiorców.

Zyski nadzwyczajne mają zazwyczaj marginalne znaczenie w przychodach i mogą dotyczyć np. odszkodowań od ubezpieczycieli z tytułu uszczerbku w majątku na skutek pożaru, itp. Analizie szczegółowej powinny być poddane zwłaszcza te pozycje pozostałych przychodów, które mają znaczny udział w całkowitych przychodach. Może to np. dotyczyć odsetek od udzielonych pożyczek, odsetek od depozytów, itp. W odniesieniu do tych składników stosuje się nast. formułę: Pf = F x s , gdzie Pf to przychody finansowe, F- kwota depozytów, udzielonych pożyczek, itp., s- przeciętna stopa oprocentowania w skali rocznej. Chcąc ustalić wielkość przychodów dla krótszego okresu trzeba uwzględnić okres, na który zostały zdeponowane pieniądze, lub udzielona pożyczka, zatem: Pf= Fxsxt/360, gdzie: t- okres na jaki udzielono pożyczki, złożono depozyt itd. Jeśli w strukturze kosztów finansowych znaczący udział mają dywidendy od udziałów i akcji w obcych podmiotach, celowe jest ustalenie relacji dywidendy do zaangażowanego majątku finansowego: Sd = D/Mf x 100, gdzie sd- przeciętna stopa dywidendy, D- uzyskane w skali rocznej przychody z dywidendy, Mf- przeciętna wartość majątku finansowego zaangażowanego w udziałach i akcjach w obcych podmiotach.