Ocena koniunktury gospodarczej by spełniała warunki obiektywnej, wymaga dokonania jej w oparciu o odpowiednio dobrane wskaźniki opisujące konkretne stany aktywności gospodarczej. Ich dobór oraz konstrukcja bazować muszą jednak nie tylko na znajomości poszczególnych form aktywności gospodarczej, ale również na znajomości polityki gospodarczej – a zwłaszcza jej instrumentarium przy pomocy której ta aktywność jest korygowana. Warunek ten spełniają wskaźnikach koniunktury gospodarczej, którymi są zbiory ogólnych wskaźników makroekonomicznych, mających charakter ogólny lub specjalistyczny (jak: wskaźniki pilotujące, wskaźniki współbieżne, wskaźniki reagujące ze zwłoką) oraz wskaźniki niekonwencjonalne.
W krajach rozwiniętej gospodarki rynkowej koniunkturę gospodarczą opisuje się w oparciu o zbiór 12 ogólnych wskaźników uważanych jednocześnie za podstawowe wskaźniki koniunktury. Są nimi:

1/ stopa wzrostu gospodarczego (roczna zmiana realnego produktu narodowego brutto)

2/ wskaźnik produkcji przemysłowej

3/ stopa inwestycji

4/ stopa dyskontowa papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu

5/ inflacja – roczna stopa zmiany indeksu cen istotnych dla kosztów utrzymania gospodarstw domowych

6/ bezrobocie – stopa zarejestrowanych bezrobotnych względem liczby najemnych osób zarobkujących

7/ wydajność pracy – roczna stopa zmian produktu społecznego brutto na 1 pracującego zarobkowo

8/ place – roczna stopa zmian płac na 1 zatrudnionego

9/ stopa wolumenu pieniądza (stopa roczna)

10/ długi państwowe: publiczne długi państwa w procentach produktu społecznego brutto

11/ udział wydatków publicznych w procentach produktu społecznego brutto.

Wyszczególnione wskaźniki ogólne, konkretyzowane są z kolei przez wskaźniki specjalistyczne. Spośród nich w pierwszym rzędzie trzeba zwrócić uwagę na wskaźniki pilotujące. Są nimi takie wskaźniki, poziomu aktywności gospodarczej, które wykazują tendencję do wzrostu lub spadku na kilka miesięcy przed zmianą tendencji kształtowania się ogólnych wskaźników poziomu aktywności gospodarczej. Najczęściej zalicza się do nich takie wskaźniki, jak: średnią długość tygodnia pracy pracowników produkcyjnych przemysłu przetwórczego (liczoną w godzinach) średnią liczbę składanych po raz pierwszy podań o zasiłek dla bezrobotnego w instytucjach ubezpieczeniowych (w tysiącach) liczbę zamówień na nowe dobro konsumpcyjne i materiały liczone w cenach stałych; sprawność działania sprzedawców, mierzoną udziałem przedsiębiorstw uzyskujących spóźnione dostawy w procentach saldo liczby nowo tworzonych przedsiębiorstw kontrakty i zamówienia na budowę nowych fabryk kontrakty i zamówienia na budowę prywatnych domów zmianę poziomów zapasów w magazynach przedsiębiorstw i zamówionych zmiany wrażliwych cen materiałów, w zaokrągleniu (w%) ceny akcji zwykłych najważniejszych 500 przedsiębiorstw; podaż pieniądza; oraz zmiana poziomu kredytu, to jest pożyczki zaciąganej przez przedsiębiorstwo i konsumentów (stopa roczna w procentach).
Wskaźniki te wykorzystywane są dla oceny kondycji gospodarki – indywidualnie lub grupowo. W ujęciu grupowym tworzą one kompleksowy indeks wskaźników pilotujących, który jest wynikiem łącznego policzenia tych 12 wskaźników stanu gospodarki, które wykazują tendencję do wzrostu lub spadku na kilka miesięcy przed zmianą tendencji kształtowania się ogólnych miar poziomu aktywności gospodarczej.
Kolejna grupa wskaźników specjalistycznych to wskaźniki współbieżne. Są to wskaźniki zmieniające się mniej więcej jednocześnie z ogólnym stanem gospodarki opisywanym przez poziom realnego PNB. Zaliczyć do nich trzeba takie miary, jak: wskaźnik dochodów osobistych, produkcji przemysłowej, przemysłu przetwórczego, obrotów handlu, itp.
Następną grupę wskaźników specjalistycznych stanowią wskaźniki reagujące ze zwłoką. Są nimi takie wskaźniki, które wykazują tendencję wzrostu lub spadku w kilka miesięcy po zmianie tendencji kształtowania się ogólnych wskaźników poziomu aktywności gospodarczej (takich jak realny PNB). Zaliczamy do nich takie wskaźniki, jak podstawowa stopa oprocentowania, przeciętny czas pozostawania bez pracy, koszt siły roboczej itd.
Wszystkie z wymienionych wskaźników koniunktury, zarówno ogólne jak i specjalistyczne, dają obraz koniunktury umownej tak w układzie jednostkowych, komparatywnych jak i globalnych zależności. O randze pełnionych przez nich funkcji świadczy szerokie zapotrzebowanie. To zaś jest duże, bowiem jak dowodzi praktyka w wielu krajach są one publikowane comiesięcznie w specjalnych biuletynach rządowych.
Obok konwencjonalnych wskaźników koniunktury gospodarczej, to jest odwołujących się bezpośrednio do działalności gospodarczej, w praktyce można spotkać się także ze wskaźnikami niekonwencjonalnymi. Na przykład -tygodnik ” The Economist” zaproponował w 1992r. alternatywną metodę określania stopnia kryzysu gospodarczego. Jej istota sprowadzona została do poziomu częstotliwości występowania słowa recesja w prasie brytyjskiej (z wyłączeniem prasy brukowej). Jak dowiodły porównania krzywej wykresu opisującej to zjawisko, było ona prawie lustrzanym odbiciem po stronie spadkowej, krzywej opisującej poziom produkcji przemysłowej. Zaletą tego wskaźnika, wobec coraz powszechniejszej komputeryzacji, jest prawie natychmiastowa dostępność. wadą natomiast to, iż do końca nie wiadomo czy wskaźnik “recesja” opisuje zjawisko, które już wystąpiło, czy też poprzedza je, a nawet wywołuje.
W polskiej praktyce gospodarczej dla potrzeb oceny koniunktury, wiele ośrodków naukowych, instytucji finansowych a także pism ekonomicznych podjęło się publikacji własnych wskaźników, różnie je nazywając. Wśród nich na uwagę zasługują: barometr “Życia Gospodarczego”, wskaźnik koniunktury Instytutu Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej, Mierniki oceny kondycji gospodarstw domowych, wskaźnik WIG – to jest Warszawski Indeks Giełdowy, wskaźnik PIKBUD – tj. Poznański Indeks Koniunktury Gospodarczej, wskaźnik koniunktury w przemyśle przetwórczym oraz pięciokąt stabilizacji makroekonomicznej.